Match
1 op 1 met het Rijksmuseum
12 musea in Nederland maken tegelijkertijd een match tussen een topstuk uit de collectie van het Rijksmuseum en een topstuk uit eigen collectie. 11 daarvan kun je bezoeken met je Museumkaart.
Gemeentemuseum het Hannemahuis
Een perfecte match in Gemeentemuseum het Hannemahuis. De verguld zilveren huwelijksbokaal uit 1691, gemaakt door de Harlinger zilversmid Willem Anskes Zeestra, vormt een match met het intieme huwelijksportret van Frans Hals uit ± 1622
Huwelijksportret, ± 1622 - Frans Hals
De man en vrouw op het schilderij van Frans Hals uit ± 1622 zijn duidelijk gelukkig met elkaar. Het is een intiem dubbelportret. Een van de beste werken van Frans Hals. De bruidegom hangt ontspannen en voldaan achterover. Zijn knappe vrouw bloost. Het licht valt op haar blozende wangen, haar rechterhand met trouwring, haar schattige mutsje met roze lint, haar gesteven molenkraag. Het paar is omringd met de symbolen van liefde en trouw: de klimop en de wijnrank.
Hannemahuis, Harlingen
Huwelijksbokaal, 1691 - Willem Anskes Zeestra
De verguld zilveren huwelijksbokaal uit 1691, gemaakt door de Harlinger zilversmid Willem Anskes Zeestra voor het doopsgezinde paar Dirck Sickes en Pietje Jacobs Braam.
Hannemahuis, Harlingen
Groninger Museum
De schilderijen 'Hollands meisje aan het ontbijt' van Jean-Étienne Liotard en 'Het meisje aan de pomp' van Matthijs Maris zijn een match. Beide schilderijen tonen een jonge vrouw in gedachten en daardoor afwezig, waardoor je als toeschouwer onopgemerkt blijft. Hoewel de werken er anders uitzien, geven ze samen een persoonlijk moment weer.
Hollands meisje aan het ontbijt, ± 1756 - Jean-Étienne Liotard
Hollands meisje aan het ontbijt van Jean-Étienne Liotard geeft je de mogelijkheid op gepaste afstand mee te kijken met een intieme scène van een jonge vrouw aan haar ontbijt. Enerzijds gefocust op het voorzichtig inschenken van een kopje thee, anderzijds volledig in zichzelf gekeerd, waardoor het haar bijna zou ontgaan dat er iemand met haar meekijkt.
Groninger Museum, Groningen
Meisje aan de pomp, 1872 - Matthijs Maris
Je herkent een soort afwezigheid in dit schilderij uit de Groninger collectie: Meisje aan de pomp van Matthijs Maris. Hier zie je een jonge vrouw die tijdens het water oppompen, een handeling die toch zeker enige concentratie vereist, langzaam maar overduidelijk in haar gedachten afdwaalt.
Groninger Museum, Groningen
Museum De Buitenplaats
Museum De Buitenplaats koppelt Judith Leyster en Olga Wiese aan elkaar. De eerste vrouwelijke meesterschilder uit de Gouden Eeuw, die werkte in de kring rond Frans Hals in Haarlem naast één van de schilders die het intieme Nijsinghhuis, onderdeel van het museumcomplex, decoreerde.
De serenade, 1629 - Judith Leyster
Judith Leysters luitspeler is uitgedost met een baret met pluim en draagt een rode met goudgeel en zwart gestreepte broek. Een Italiaanse dracht, commedia dell’arte-achtig, waarschijnlijk door haar afgekeken van de Utrechtse caravaggisten.
Museum De Buitenplaats, Eelde
Sandvikens troost, 2010 - Olga Wiese
Olga Wiese schilderde rond 2010 een vreemd soort zelfportret: Sandvikens troost. 'Ik schilder de kneuzen in de wereld die het toch redden. Ik schep mijn eigen wereld.'
Museum De Buitenplaats, Eelde
Stedelijk Museum Kampen
Stedelijk Museum Kampen plaatst de intieme relatie tussen moeder en kind, ± 1660 geschilderd door Pieter de Hooch uit het Rijksmuseum naast 'Moederliefde' uit ± 1889 van Hendrik Kever uit eigen collectie.
Moedertaak, ± 1660 - Pieter de Hooch
Pieter de Hooch is de schilder achter de voordeur, ‘de schilder van het kleine geluk’. Een moeder is bezig het haar van een knielend kind te ontdoen van luizen. Een zittend hondje leidt de blik naar een volgende kamer en vervolgens naar een buitenruimte, 3 geschakelde ruimtes met eigen lichtinvallen. De rode en bruine tinten van het schilderij zorgen voor een intieme en serene sfeer.
Stedelijk Museum Kampen, Kampen
Moederliefde, ± 1890 - Hendrik Kever
Een boerin zit midden in een boereninterieur. Een kleuter leunt liefdevol tegen haar aan, de armpjes rusten op moeders schoot, terwijl moeder de knopen van het kinderjurkje op de rugzijde dichtmaakt. Hendrik Kever was een dromerige jongen die van kinds af aan niets liever deed dan tekenen en schilderen. Hij genoot zijn opleiding in de jaren 70 van de 19e eeuw aan de Amsterdamse Akademie voor Beeldende Kunsten en sloot zijn studie in 1879 af aan de Antwerpse Akademie.
Stedelijk Museum Kampen, Kampen
Museum Henriette Polak
Museum Henriette Polak laat het topstuk van Breitner met model Geesje Kwak samenkomen met het portret van kunstenares Liesbeth Wezelaar-Dobbelmann (1996) door Arie Schippers. De bedscènes tonen beide vrouwen, jong en oud, in intieme overpeinzingen.
Meisje met de witte kimono, 1894 - George Breitner
George Breitner inspireerde zijn schilderij op Japanse prenten. Hij schilderde tussen 1893 en 1896 13 schilderijen van een meisje in een kimono. Op elk schilderij heeft zij een andere houding en de kimono verschilt van kleur. De kimono in dit schilderij is witzijden met borduursels en een oranjekleurige ceintuur. Het meisje is de 16-jarige Geesje Kwak, naaister en één van Breitners vaste modellen. Dit schilderij is één van 12 uit een serie waarvoor ze poseerde voor Breitner.
Museum Henriette Polak, Zutphen
Portret van Liesbeth Wezelaar, 1996 - Arie Schippers
Een intiem en monumentaal portret uit 1996 van Liesbeth Wezelaar (1917-2003). Ze zit op een divan, een lage rustbank. Haar hond ligt naast haar te slapen. Het lijkt een beetje alsof Liesbeth in haar eigen wereld is. De schildertoets van Arie Schippers is zacht en licht. De kwetsbaarheid van de oudere vrouw krijgt daardoor extra kracht.
Museum Henriette Polak, Zutphen
Stedelijk Museum Alkmaar
Stedelijk Museum Alkmaar knoopt twee bijbelverhalen van twee 16e-eeuwse Alkmaarse schilders aan elkaar. Het verhaal van koning David die viel voor de schoonheid van Bathseba in bad door Jan van Scorel en Jezus tijdens het Laatste Avondmaal van plaats- en tijdgenoot Cornelis Buys.
Landschap met Bathseba, ± 1542 - Jan van Scorel
In dit schilderij is van alles te zien. Van antieke fonteinbeelden tot de klassieke architectuur van het paleis. Het verbeeldt een Bijbels verhaal. Koning David beloert Bathseba, die linksvoor aan het baden is. David is het kleinste figuurtje rechts op het balkon. Zelfs van die afstand is hij betoverd door Bathseba's schoonheid.
Stedelijk Museum Alkmaar, Alkmaar
Het Laatste Avondmaal, 1535 - Cornelis Buys
Het schilderij verbeeldt de scène van Het Laatste Avondmaal. Buys combineerde verschillende ruimtelijke dimensies in één voorstelling. Het schilderij heeft een bijzondere vorm. In het gebouw vol klassieke ornamenten staan twee kinderfiguren: kindgoden. Ze tillen een ronde lijst waarin je het bijbelse verhaal Het Laatste Avondmaal ziet. Christus heeft hier net zijn discipelen verteld dat één van hen hem zal verraden, met geschrokken reacties tot gevolg.
Stedelijk Museum Alkmaar, Alkmaar
Museum Huis Doorn
Museum Huis Doorn laat twee keramische topstukken van Meissner porselein zien: vogels van Joachim Kändler uit de 18e eeuw. Uit eigen collectie de hop, een bijna uitgestorven broedvogel. Hier zit hij met zijn parmantige kuif op een boomstronk getooid met bloemen en bladwerk. De Roerdomp is uit de vaste collectie van het Rijksmuseum.
Roerdomp, ± 1750 – Joachim Kändler
In 1709 werd in Meissen bij Dresden een porseleinfabriek gesticht. Hier maakten ze voor het eerst in Europa echt porselein zoals uit China en Japan bekend was. De keurvorst van Saksen en koning van Polen, August de Sterke was de eigenaar van de fabriek. Deze Roerdomp - een soort reigerachtige vogel - werd voor hem gemaakt. August wilde alle wanden van zijn Japanse Paleis vullen met porselein.
Museum Huis Doorn, Doorn
Hop, ± 1750 – Joachim Kändler
In het Huis Doorn, in de woon – werkkamer, pronkt deze kostbare porseleinen hop in de porseleinkast. Je herkent een hop aan zijn roodbruine veren en een lange, zwart gepunte kuif en zijn geluid: hoep-hoep-hoep. Het beeld is gemaakt door Joachim Kändler. Hij zette de hop op een boomstronk met bloemen en bladwerk.
Museum Huis Doorn, Doorn
Museum Gouda
Museum Gouda combineert het meisje van Verspronck met 'De gezusters' van Tholen. Het meisje kijkt je recht aan, waardoor je dichtbij haar voelt. Haar prachtige lichtblauwe jurk met veel kant en de 3 rijen van haar parelketting laten er geen twijfel over bestaan dat haar ouders rijk zijn. Bij Tholen voel je je juist voyeur bij een intieme scene.
Portret van een meisje in het blauw, 1641 – Johannes C. Verspronck
Verspronck zette het meisje in haar blauwe jurk neer als een kleine volwassen dame. In die tijd was dit was heel gebruikelijk. De identiteit van het meisje is altijd onbekend gebleven. Waarschijnlijk is het schilderij gemaakt in opdracht voor een rijke burgerfamilie. Het meisje draagt een verfijnde jurk bestikt met goudbrokaat. Voor die tijd zijn de kanten kraag en manchetten heel modern. De parels en de verenwaaier maken het chique plaatje compleet.
Museum Gouda, Gouda
De gezusters, 1895 – Willem Bastiaan Tholen
Op het schilderij zie je de gezusters Arntzenius. De twee meisjes zitten op een donkerrode chaise-longue en lezen beide een boek. Het linkermeisje zit rechtop en heeft het boek op schoot. Het rechtermeisje ligt tegen de rugleuning. Het boek waarin zij bladert ligt op de bank. De zusjes hebben bruin haar en ze dragen zwarte kleding met korte mouwen met daarover een wit schort en zwarte armwarmers.
Museum Gouda, Gouda
Zeeuws Museum
Het Zeeuws Museum kiest voor een match tussen het gevoelige portret van een jonge vrouw en 'En Prière': een biddend meisje uit 1885 van de Belgische kunstenaar Emile Delpérée. Schwartzes portret in het Rijksmuseum is een ware publiekslieveling.
Jonge Italiaanse vrouw met hond Puck, 1884-85 - Thérèse Schwartze
In haar atelier in Parijs schilderde Thérèse Schwartze dit schilderij van een jonge Italiaanse vrouw. Zij wisselt een blik met de hond Puck. Haar jurk is van verschillende rijke stoffen. Het was destijds niet heel gebruikelijk als jonge Nederlandse vrouw te werken in Parijs, zoals Schwartze deed. En een professionele kunstenaarscarrière ambiëren al helemaal niet. Maar Schwartze was standvastig en werd een succesvol portrettiste. Eén van haar portretten bevindt zich in de Uffizi in Florence.
Zeeuws Museum, Middelburg
En Prière, 1885 – Emile Delpérée
Dit een meisje in gebed heeft een gebedssnoer in de hand en kijkt erg bedachtzaam. Ze draagt een mooie jurk en een grote parelketting. Emile Delpérée was een Belgische schilder, opgeleid aan de Academie voor Schone Kunsten in Luik. In 1885 werd hij aan diezelfde academie tot leraar aangesteld.
Zeeuws Museum, Middelburg
Museum het Markiezenhof
Het Markiezenhof maakt een match tussen Gabriël Metsu uit de 17e eeuw en Siobhán Kaufman uit de 21e eeuw. Metsu's zieke kind is een publiekslieveling in het Rijksmuseum. Het hangt grieperig op schoot, toch ook een beetje genietend van de zorgzaamheid van de moeder. Bij Siobhán zijn de verhoudingen omgedraaid. Hier verzorgt en draagt de dochter de moeder. Beide schilderijen doen denken aan afbeeldingen van Maria met haar lijdende zoon in de armen, een piëta.
Het zieke kind ± 1665, Gabriël Metsu
In 1663 heerst de pest in Amsterdam. Eén op de 10 Amsterdammers overlijdt aan deze ziekte. Metsu schilderde dit kind rond deze tijd in krachtige, heldere kleuren tegen een grauwe achtergrond. De situatie doet je misschien denken aan een piëta: Maria met het dode lichaam van Jezus op haar schoot. Aan de muur hangt een schilderij met Christus aan het kruis, dat herinnert aan dit lijden.
Markiezenhof, Bergen op Zoom
Loslaten, Siobhán Kaufman
Loslaten heet het schilderij van Siobhán Kaufman van een zieke moeder en haar dochter. Siobhán woont en studeert in Breda. Zij was in 2022 finaliste van het programma Project Rembrandt met dit werk, dat nu matcht met Het Zieke Kind van Gabriël Metsu uit de 17e eeuw.
Markiezenhof, Bergen op Zoom
Limburgs Museum
Van Ovidius - uit Metamorfosen - stamt het verhaal over de kuise bosnimf Pomona, godin van de boomvruchten en de hitsige Vertumnus, god van de herfst. Vertumnus, vermomd als oude vrouw met een wandelstok tussen de benen, spreekt zijn geliefde toe. Pomona ligt bevallig onder een appelboom. Zo'n 400 jaar later schildert de Venlonaar Jean Laudy een vergelijkbare verleidingsscène: 'Naakt met appeltjes'. Foto: Laura Knipsael
Vertumnus en Pomona, 1613 – Hendrick Golzius
Vertumnus, de god van de herfst, in de gedaante van een oude vrouw. Hij praat met zijn naakte geliefde Pomona, de godin van de boomvruchten. Vertumnus grijpt met zijn rechterhand een wijnrank. Tussen zijn benen ligt haar wandelstok. Pomona ligt onder een appelboom en houdt in haar rechterhand een soort snijmesje waarmee zij fruit oogstte. Rechts op de voorgrond liggen appels, peren en druiven.
Limburgs Museum, Venlo
Naakt met appeltjes ± 1930 - Jean Laudy
Voor een kunstopleiding vertrok Venlose kunstschilder Jean Laudy in 1894 naar België. Hij vestigde zich voor langere periode in Brussel, waar hij bekend werd als portrettist van de society. Dit waren de hoge rijke kringen met veel belangstelling voor kunst. Hij maakte onder andere portretten van leden van het Belgisch koningshuis. Daarnaast schilderde hij ook stillevens met rozen en schilderijen met naakte mensen, zoals bijvoorbeeld Naakt met appeltjes.
Limburgs Museum, Venlo