Twee kinderen draaien aan wiel in de techniekzaal

Muziek

Van zelfspelende instrumenten tot boogiewoogie-muziek

Hoe inspireerde muziek kunstenaars en hoe speelden we eigenlijk muziek af toen er nog geen grammofoon, radio of cd-speler bestond? Lees het hieronder.

Naar beneden scrollen
Orgel van het Kijk en Luistermuseum

Kijk en Luistermuseum

Je vindt er mechanische muziekinstrumenten uit de 19e eeuw

Cilinderspeeldoos van het Kijk en Luistermuseum

Een cilinderspeeldoos met twee extra cilinders, elk met zes melodieën. Een hele vooruitgang ten opzichte van de speeldozen met maar één cilinder. En er is nóg een snufje: met een speciale hendel kun je een eerder nummer opnieuw opzetten. Eigenlijk de voorloper van de repeatknop. Deze speeldoos is rond 1890 gemaakt in Genève.

Cilinderspeeldoos Ami Rivenc

Kijk en Luistermuseum, Bennekom

Eroica speelkast, Symphonion uit 1893

Ontdek de speelkast met drie schijven en zes toonkammen. Dit was het nieuwste van het nieuwste aan het eind van de 19e eeuw. Met dit instrument lukte het om een mooi vol orkestgeluid te produceren.

Eroica speelkast

Kijk en Luistermuseum, Bennekom

Kunstmuseum Den Haag van buitenaf

Kunstmuseum Den Haag

Het Kunstmuseum is een modern paleis voor de kunsten in een prachtig gebouw van Berlage

Victory Boogie Woogie - Piet Mondriaan

Mondriaan hoort in New York voor het eerst boogiewoogie-muziek. Hoewel Mondriaan al veel ervaring had met Ragtime en Jazz, weet hij echt niet wat hij meemaakt wanneer de eerste noten zijn oren bereiken. “Enormous, enormous!!” blijft hij maar uitroepen. Samen met vrienden danst hij ondanks zijn hoge leeftijd nachtenlang op deze muziek. Hij maakt zelfs twee schilderijen met Boogiewoogie in de titel, waarvan de Victory Boogie Woogie zich in het Kunstmuseum bevindt.

Victory Boogie Woogie

Kunstmuseum Den Haag, 's-Gravenhage

Kinderen in Museum Speelklok

Museum Speelklok

Museum Speelklok neemt je mee in de wondere wereld van de eeuwenoude zelfspelende muziekinstrumenten

Weber Violano van Museum Speelklok

Dit zeldzame orchestrion bevat een automatisch spelende piano en een register orgelpijpen, dat zo is geïntoneerd dat de klank nauwelijks van die van een echte viool te onderscheiden valt! Het is compleet met vibrato, staccato en een bedrieglijk goede snaarklank.

Rollenorchestrion ‘Weber Violano’

Museum Speelklok, Utrecht

De Dubbele Ruth van Museum Speelklok

Dit orgel werd in 1920 gebouwd als een soort prototype voor de uitvoering van serieuze klassieke concertmuziek. Er kunnen vier tonenreeksen (zang, tegenzang, bas en begeleiding) in elkaar overlopen. Met een groot volume komen er inderdaad prachtige klassieke concerten uit het orgel!

De Dubbele Ruth

Museum Speelklok, Utrecht

Mini Componium Museum Speelklok

Het componium bevatte twee cilinders met op elk steeds twee maten muziek, gevolgd door twee maten ‘niets’. De cilinders speelden om en om. Als de ene cilinder speelde, kón de andere cilinder worden doorgeschoven naar een andere rij. Dan hoorde je een andere versie van de desbetreffende maten. De kans was heel klein dat je twee keer dezelfde melodie hoorde. In 2020 slaagde restauratoren van Museum Speelklok erin om een kleinere versie te maken die precies volgens dit principe werkt.

Working model ‘Mini-Componium’

Museum Speelklok, Utrecht

Pronkstukken

Musea

Andere thema's