Rondleiding over de Moord op Musius

De moord op Musius

In 1572 sloot Leiden zich aan bij de Opstand tegen Spanje onder leiding van Willem van Oranje. Over de oorlogsmisdaden die in dat jaar zijn gepleegd, weten we helaas niet veel. Het zijn immers de overwinnaars die de geschiedenis schrijven. Maar dankzij een brief van Willem van Oranje is de wrede moord in Leiden op de bejaarde priester Cornelis Musius (1500-1572) aan ons overgeleverd. Een vergrijp dat duidelijk maakt dat beide kampen, zowel protestanten als katholieken, tot gruwelijke daden in staat waren.

Martelaar

Cornelis Musius was de laatste rector van het Agathaklooster in Delft, het nonnenklooster dat Willem van Oranje in november 1572 als residentie en Prinsenhof koos. Uit angst dat Van Oranje hem niet langer zou kunnen beschermen, besloot Musius op 9 december te vluchten. Nog diezelfde dag werd hij door een geuzenmilitie opgepakt en naar het hoofdkwartier van geuzenleider Lumey aan het Pieterskerkhof in Leiden gebracht. De dag daarop werd hij urenlang verhoord en gepijnigd. Er is geen verslaglegging van dit ‘scherpe verhoor’ bewaard gebleven. Latere geruchten verhalen dat Musius informatie over verborgen kerkschatten achterhield of dat hij van plan was Willem van Oranje te verraden en te vergiftigen. Wat daarvan waar is zullen we waarschijnlijk nooit weten. Zeker is dat priester in de nacht van 10 op 11 december op bevel van Lumey werd opgehangen op de blauwe steen voor het stadhuis en een langzame en helse dood stierf. Vrijwel onmiddellijk ontstond rondom Musius een katholieke martelaarsverering.

Rondleiding

Op 8 & 22 oktober geeft conservator geschiedenis Jori Zijlmans een gratis rondleiding over de moord op Musius. In de Harteveltzaal staat ze stil bij het middeleeuwse koorboek van de Pieterskerk en de drieluiken van Cornelis Engelbrechtsz. en Lucas van Leyden die aan het protestantse geweld ontsnapten. Het naspel van het jaar 1572 wordt vervolgens in de zaal over Leidens Beleg en Ontzet toegelicht.