Eerherstel voor een dwarse denker: Adriaan Koerbagh (1633-1669)

Koebagh: Niet alle nieuwe en vreemde dingen moeten zonder meer worden verworpen: ze moeten eerst met een open, onbevooroordeelde blik worden onderzocht en wat er waar in is, moet worden aanvaard en behouden. Als mensen dit niet doen, zullen ze altijd in de drek van onwetendheid blijven rondwentelen.

Vrijdenker

In zijn eigen tijd werd Koerbagh beschouwd als een ‘atheïstisch gedrocht’, samen met filosofen als Thomas Hobbes en Spinoza. Nu wordt hij terecht gezien als een vrijdenker.

Doodstraf

Koerbagh, die debuteerde als woordenboekmaker, werkte zijn inzichten uit in Een licht schijnende in duistere plaatsen, dat pas in de 21e eeuw is gepubliceerd. In 1668 overhandigde de drukker, bang dat hij vervolgd zou worden wegens het helpen verspreiden van zulke radicale ideeën, halverwege het drukken de tekst aan de autoriteiten. Koerbagh werd in de zomer van 1668 opgepakt en veroordeeld tot een gevangenisstraf die hij niet zou overleven.

Drukpers

De tentoonstelling is een eerbetoon aan de oorspronkelijke vrijdenker Koerbagh. Het licht dat hij in duistere plaatsen wilde laten schijnen is niet uitgedoofd: in de tentoonstelling is het mogelijk zelf een pagina af te drukken van Koerbaghs in beslag genomen werk, dat in twee exemplaren bewaard is gebleven. ‘Elke godsdienst heeft een Koerbagh nodig’, waren de memorabele woorden van zijn vertaler Michiel Wielema. De tentoonstelling werd in 2019 geopend in Rijnsburg om te herdenken dat 350 jaar daarvóór Koerbagh al te vroeg stierf. En nu vind je deze reizende tentoonstelling in Koerbaghs geboortestad Amsterdam. Noteer de data in je agenda en kom kijken in Amsterdam om vast te stellen dat Koerbaghs ideeën nog steeds springlevend zijn – en hoogstnodig!

Woon ook de lezingen, cursussen en stadswandelingen in dit thema bij.