Refleksi-Refleksi

Indonesië

In deze expositie vertellen zilveren voorwerpen verhalen over de relatie tussen Indonesië en Nederland, van de eerste handelscontacten tot aan de eerste jaren van de Indonesische republiek. Het is een gedeelde geschiedenis waarin culturen elkaar hebben beïnvloed op gebied van taal, eten, architectuur en gewoonten.

Nieuwe markten en politieke relaties

De belangrijkste handelsgoederen die vanuit de Indonesische archipel naar de Nederlanden worden gebracht zijn onder meer specerijen, koffie, thee en suiker. Dit zorgt voor de productie van nieuwe voorwerpen zoals theebussen, koffiepotten, tabaksdozen en nootmuskaatraspen. Deze zijn in eerste instantie alleen beschikbaar voor de rijke bovenlaag van de Nederlandse bevolking. Ter plaatse proberen Nederlandse handelaren goede banden relaties te onderhouden met de lokale vorsten. Ze verdiepen zich in gebruiken als het kauwen van sirihpruimen. De partijen schenken elkaar voorwerpen van zilver en goud. Naarmate meer mensen afreizen naar de archipel ontstaan er nieuwe behoeften aan bijvoorbeeld reisartikelen en huisinrichting. Zilverfabrikant Van Kempen en Begeer en Vos speelt hierop in door nieuwe winkels te openen op Java.

Van vredig samen wonen naar verzet

De sporen die Nederland in Indonesië heeft achtergelaten worden niet door iedereen positief ervaren. Soms leidde dit tot verzet. Zo ontdekt de bezoeker aan de hand van een zilveren lepel het verhaal over Surapati en hoe zijn leven van tot slaaf gemaakte veranderde naar dat van vrijheidsstrijder. Mannen die na 1945 weigerden om hun dienstplicht te vervullen in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, werden gevangen gezet in de havenkazerne in Schoonhoven, waar nu het Nederlands Zilvermuseum gevestigd is. De verhalen achter de voorwerpen kunnen een glanzende en matte kant hebben. De bezoeker mag zijn of haar gedachten toevoegen aan de expositie in het museum.