Glas-in-loodraam no. 25, Het Ontzet van Leiden

Op dit grote kerkraam is ontzettend veel te zien. Herken je het landschap al een beetje? Het is alsof we naar een luchtfoto van zo’n 400 jaar geleden kijken, een luchtfoto van Nederland. Je ziet een Hollandse lucht met daaronder een wel erg waterrijk landschap. Twee steden spelen hier de hoofdrol. Bovenaan in de verte is de stad Leiden te zien, linksonder met de torens en de molen de stad Delft. Vooraan staat een grote groep mensen en één man valt nogal op. Hij is in het oranje gekleed, kijkt je aan en strekt zijn hand uit. Rechts naast hem staat een dankbare man met een blauwe mantel en rode broek. Het zijn prins Willem van Oranje, uit Delft, en de burgemeester van Leiden.

In de zestiende eeuw streed Nederland tegen de overheersing door het Spaanse Rijk. In 1574 omsingelden Spaanse troepen Leiden en ze wachtten net zo lang tot de bevolking uitgehongerd zou zijn en zich zou overgeven. Aanvallen was geen optie. Daarvoor waren er te veel Spaanse soldaten. De prins schoot te hulp door met zijn geuzen de dijken van Holland door te steken en het land onder water te laten lopen. Op het ondergelopen land zien we inmiddels allemaal bootjes richting Leiden varen. De Spaanse soldaten zie je vluchten over de nog droge wegen. Rechtsonder brengen bevrijders eten voor de uitgehongerde bevolking. Dit ‘wapenfeit’ waarbij het water het sterkste wapen bleek, was een belangrijke mijlpaal in de strijd om de onafhankelijkheid van de Republiek. In Leiden wordt deze overwinning nog elk jaar gevierd met witbrood en haring.

Van de gebrandschilderde ramen werd eerst een ontwerptekening, een zogenaamd carton, gemaakt op dezelfde schaal als het raam. Het bovenste deel van de enorme ontwerptekening van glas 25, getekend door Isaac Claesz. van Swanenburg, is momenteel te bekijken in Museum Gouda, gelegen naast de Sint-Jan.