De atlassen van Blaeu

Kaarten & wereldatlassen

In het 17e-eeuwse Amsterdam, een welvarend centrum van handel en kennis, bloeit de uitgeverij van de familie Blaeu. Willem Jansz. Blaeu en zoon Joan specialiseren zich in het maken van kaarten en wereldatlassen. Vanaf 1605 geeft Willem Blaeu kaarten uit en in 1630 zijn eerste atlas. Als cartograaf van de VOC verzamelt hij exclusieve informatie van reisverslagen, scheepsboeken en VOC-schippers. Blaeu heeft het monopolie op nieuwe kennis uit het oosten – kennis als handelswaar.

Joan Blaeu

Na Willems dood in 1638 neemt zoon Joan het bedrijf over. Hij publiceert onder meer de Atlas Maior in 1662. Na het succes van de 1e editie in het Latijn volgen meerdere vertalingen. De Nederlandse editie uit 1664 in de collectie van Teylers telt 9 banden, bijna 600 kaarten en 3.000 pagina’s tekst. De Grooten Atlas - Atlas Maior - en het Toonneel der Steden van Koningh’s Nederlanden - de Stedenatlas - zijn uiteindelijk de grootste successen.

Symbool van macht

De atlassen, waar veel vraag naar is, vertegenwoordigen de macht van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de West-Indische Compagnie. Er is een grote vraag naar accurate kaarten. Europese handelaren, militairen en wetenschappers willen ver en veilig zeilen voor handel, kolonisatie en oorlogsvoering. Ook zij die thuisblijven zijn nieuwsgierig: hoe ziet deze uitdijende wereld eruit? Met de hoge kwaliteit, typografie, fraaie versieringen en luxe uitvoering behoren ze uiteindelijk tot de duurste boeken van de 17e eeuw. Pronkstuk en statussymbool voor rijke burgers, van wie een aantal zijn fortuin heeft vergaard via de overzeese handel.