John Heartfield - Fotografie plus Dynamiet

Fotomontage

John Heartfield, geboren als Helmut Hertzfelde, stond aan de wieg van de Berlijnse Dada en vond in 1919 samen met George Grosz de fotomontage uit. In diezelfde tijd werd hij ook lid van de KPD, de Duitse communistische partij. De KPD zag al gauw het communicatieve potentieel van de fotografische beeldmanipulaties van Heartfield en gaf hem de ruimte de covers te maken van het tijdschrift AIZ: die Arbeiter-Illustrierte Zeitung. Ook verzorgde Heartfield de verkiezingscampagnes voor de KPD. Hij werd gelauwerd en gevreesd door zijn scherpe ontleding van het Nationaalsocialisme, waarbij hij Adolf Hitler genadeloos op de korrel nam. Zijn vriend en kunstcriticus Adolf Behne typeerde in 1931 zijn montages als Fotografie plus Dynamiet.

Ballingschap en DDR

Door de enorme zeggingskracht en politieke invloed van zijn beelden moest Heartfield in 1933, na de machtsovername door Hiltler, Duitsland halsoverkop ontvluchten. Hij zette zijn politieke agitatie vanuit Praag voort. Na ballingschap in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog keerde Heartfield terug naar Duitsland, waar hij koos voor de DDR. Daar werd hij door de nieuwe machthebbers met enige argwaan en reserve bejegend. Hij slaagde er niet in de propagandistische kracht van zijn werk te doen herleven. Hij wierp zich op het vormgeven van boeken - iets wat hij vanaf het begin van zijn kunstenaarschap al deed - en theaterdecors ontwerpen. In 1968 overleed John Heartfield. Hij heeft nog net kunnen meemaken hoe de studentenbeweging in de jaren 60 de beeldtaal van zijn fotomontages omarmde.

De tentoonstelling is georganiseerd door de Akademie der Künste, Berlijn, Museum de Fundatie, Zwolle en Royal Academy of Arts, Londen. Curatoren: Angela Lammert, Rosa von der Schulenburg, Anna Schultz.