Futurisme en Europa

Futuristische ‘reconstructie van het universum

In 1915 tekenen Giacomo Balla en Fortunato Depero de futuristische esthetische idealen op in het manifest Ricostruzione Futurista dell’Universo. Volgens dit manifest moeten de in de traditionele kunsten – schilderkunst en beeldhouwkunst – ontwikkelde vernieuwingen ingezet voor de transformatie van het dagelijks leven tot een futuristisch universum: een opera d’arte totale, een totaalkunstwerk, waarin de moderne mens zal leven.

Eerste kennismaking

Europa maakt in 1912 kennis met het werk van de futuristen door een reizende tentoonstelling met schilderijen van Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Luigi Russolo en Gino Severini. Na Parijs doet die onder meer Londen, Brussel, Berlijn, Den Haag en Amsterdam aan. De tentoonstelling, maar vooral ook de radicaliteit van het futurisme roepen op zijn zachtst uiteenlopende reacties op en ontketenen levendige en soms ronduit verhitte debatten tussen bewonderaars en critici. Vast staat echter dat het futuristische ideaal van samengaan van kunst en leven voor de Europese avant-garde een geheel nieuwe weg opent.

Avant-garde

Voor de tentoonstelling Het futurisme & Europa reizen veel bruiklenen vanuit heel Europa en soms daarbuiten naar Otterlo. Er is ook veel werk uit de Kröller-Müllercollectie te zien. Naast Italiaanse futuristen als Giacomo Balla, Umberto Boccioni, Fortunato Depero, Antonio Sant’Elia, Benedetta Cappa en Enrico Prampolini zijn ook andere avant-garde-kunstenaars als Theo van Doesburg, Gerrit Rietveld, Georges Vantongerloo, Sonia Delaunay, Le Corbusier, Pablo Picasso, Olga Rozanova, Natalia Goncharova, El-Lissitzky, Vladimir Tatlin, Alexander Rodchenko, Walter Gropius, Oskar Schlemmer, Alma Siedhoff-Busscher in de tentoonstelling vertegenwoordigd.