Prijzen op de loterij van Durgerdam

Chatelaine

Op de loterij van Durgerdam zijn enkele Onder Riemen te vinden. Daarmee wordt een riem of gordel bedoeld, die door mannen en vrouwen om hun middel werd gedragen. Aan de riem konden allerlei objecten worden gehangen, zoals een grote sleutelbos, een tas, een koker met een mes of een tuigje met naaigerei. Tegenwoordig staan een zulke accessoire bekend als ‘chatelaine’. De riem is gemaakt door de Groninger zilversmid Thomas Muntinck in 1650/1651. De riem werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw opgegraven in Drenthe samen met de twee aanhangsels. Aan deze zilveren kettingen hangen sleutels en een messenkoker met twee kleine mesjes. De koker zelf dateert eveneens rond 1650. De mesjes zijn zo’n dertig jaar later gemaakt.

Judith met het hoofd van Holofernes

De ketting met sleutels is aan de riem bevestigd met behulp van een gordelhaak, die ook rond 1650 dateert. Op deze gordelhaak zie je Judith met het hoofd van Holofernes. Judith woonde in Betulia, een plaats die door legergeneraal Holofernes was ingenomen. Om haar stad te bevrijden gaat Judith op een nacht naar de tent van Holofernes. Hij hoopt uiteraard op een lange liefdesnacht, maar dat verloopt geheel anders. Judith voert Holofernes dronken, waarna ze hem onthoofd. Met het hoofd als trofee keert ze terug naar de Betulia. Dit verhaal over een sterke vrouw was in de 16de en 17de eeuw zeer populair. Het is vaak afgebeeld op schilderijen en prenten. Maar ook op kunstnijverheidsobjecten als kannen, bekers en haardplaten komt het verhaal geregeld voor. Johann Theodoor de Bry (1561-1623) maakte eind 16de eeuw een prent van een gordelhaak met hetzelfde thema.