Letters van de art nouveau

Art nouveau was er rond 1900 niet alleen voor welgestelden: de zwierige stijl was vooral op straat te vinden. In de tentoonstelling Letters van de art nouveau’ laat het Allard Pierson zien welke nieuwe lettervormen de publieke ruimte en het commerciële drukwerk domineerden, of dat nu in de vorm van een foldertje was of een winkelopschrift.

Buitenissig

De grafische experimenten leken onbegrensd, wat tot buitenissige letters leidde. Het bekendst is de invloed van de Japanse kalligrafie, die zich verraadde in het spitse penseelkarakter. De nieuwe lettervormen verspreidden zich snel, mede door internationale modelboeken voor schilders en steendrukkers. Die bevatten complete alfabetten om na te maken en praktische toepassingen die een ambachtsman makkelijk kon aanpassen. Enkele van deze doorgaans losbladige uitgaven zijn gedrukt in tot wel twaalf kleuren en worden nu gerekend tot de hoogtepunten van de 19e-eeuwse chromolithografie.

Lettermodelboeken en letterproeven

Boekdrukkers werkten met loden tekstletters en houten afficheletters en moesten meegaan in de vormvernieuwing om te kunnen concurreren met de steendrukkers. Daarom ontvingen art nouveau-kunstenaars als Otto Eckmann, Eugène Grasset en George Auriol opdrachten om eigentijdse drukletters te ontwerpen. Die werden in vaak luxe letterproeven - catalogi - bij drukkerijen onder de aandacht gebracht. Deze met name Franse, Duitse en Nederlandse lettermodelboeken en letterproeven zijn ruimschoots op de tentoonstelling te zien. Zoals vrij gebruikelijk bij commercieel drukwerk is dit nu zeldzaam materiaal.