Neuteboom. Van houtimitatie naar decoratie

Houtimitatie

Dit neuteboom, zoals de decoratieschilderkunst in het Staphorster dialect heet, is het onderwerp van de nieuwe tentoonstelling met meubels, interieuronderdelen, gereedschappen en benodigdheden uit eigen en particuliere verzamelingen. Houtimitatie als bescherming of verfraaiing van houten meubels kwam aan het eind van de 19e eeuw in heel Nederland voor. In Staphorst ontwikkelde deze techniek tot het typische neuteboom dat tot op de dag van vandaag heeft standgehouden. Nu als decoratieschilderkunst en niet meer als natuurgetrouwe houtimitatie. Neuteboom aanbrengen was vooral het werk van lokale huisschilders, ieder met hun eigen stijl. Wie het aandurfde probeerde het zelf, overigens met wisselend resultaat.

Werk voor schilders

Neuteboom schilderen begint met gele pigment aanbrengen op een met - gekleurde - grondverf beschilderde ondergrond. Dit strijkt de schilder uit in een houtnerfstructuur met veren, kwasten en andere hulpmiddelen. Vervolgens komen er randen en sjabloonmotieven op met oranjebruin pigment. Ten slotte volgt een synthetische lak. De schilder kwam neuteboom aanbrengen na een verbouwing of verhuizing, of bijvoorbeeld met een bijzondere gelegenheid als een bruiloft in het vooruitzicht.

Waar?

Behalve op binnendeuren, bedstededeuren, binnenwanden, schoorsteenboezems en raamkozijnen vind je het neuteboom op spindes, kleerkisten, hangvitrines, theerekjes, duivenkooien, raamhorren, turfbakken, stoelen, tafels, spinnewielen en stoven. Later breidde het arsenaal zich uit naar paraplubakken, kapstokken, lectuurbakken, dienbladen en plantentafeltjes.